Hiểu về những ngôi nhà thông minh: Bảo vệ cho không gian của bạn

Khái niệm về ngôi nhà thông minh đang tái định hình cuộc sống hàng ngày trong thời đại thiết bị được kết nối với nhau và sự tiện lợi của thế giới số. Một ngôi nhà thông minh tích hợp nhiều thiết bị và đồ gia dụng khác nhau như thiết bị điều nhiệt, đèn, camera an ninh và thậm chí cả thiết bị nhà bếp, nhằm nâng cao khả năng kiểm soát, mức độ tiện lợi và tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, ngoài sự tiện lợi còn có một mối lo ngại đáng kể: đó là bảo mật mạng.

Một ngôi nhà thông minh là gì?

Ngôi nhà thông minh là ngôi nhà được trang bị các tiện ích và hệ thống giúp bạn điều khiển từ xa qua mạng internet. Những tiện ích này giao tiếp với nhau và với bạn, thường là qua một trung tâm hoặc qua ứng dụng trên điện thoại thông minh của bạn. Việc kết nối tất cả các thiết bị này cho phép bạn dễ dàng kiểm soát và tự động hóa các phần khác nhau trong ngôi nhà.

Ngôi nhà thông minh hoạt động như thế nào?

1. Khả năng kết nối: Các thiết bị của ngôi nhà thông minh có cảm biến, bộ xử lý và công nghệ liên lạc (như Wi-Fi hoặc Bluetooth), cho phép chúng kết nối với một trung tâm điều khiển hoặc kết nối với nhau. Thiết lập này tạo thành một mạng bên trong ngôi nhà của bạn, để các thiết bị liên lạc với nhau và chia sẻ dữ liệu.
2. Điều khiển tập trung: Nhiều cách thiết lập ngôi nhà thông minh sử dụng bộ điều khiển hoặc trung tâm điều khiển, như loa thông minh hoặc ứng dụng trên điện thoại của bạn. Trung tâm này hoạt động như trung tâm chỉ huy, cho phép bạn quản lý tất cả các thiết bị của mình từ xa. Bạn có thể tinh chỉnh thiết lập, tạo lịch tác vụ và nhận thông báo thông qua trung tâm này.
3. Tự động hóa: Ngôi nhà thông minh có thể tự động vận hành dựa trên các điều kiện được bạn đặt. Ví dụ: chúng có thể điều chỉnh máy điều nhiệt khi biết bạn sắp về nhà hoặc tắt đèn khi không có ai trong phòng.
4. Tích hợp: Thiết bị thông minh thường hoạt động cùng các dịch vụ khác, cho phép chúng phối hợp để bảo mật hơn hoặc hiệu quả hơn. Ví dụ: camera an ninh thông minh có thể tích hợp với chuông cửa để tạo thành một hệ thống an ninh hoàn chỉnh.
5. Xử lý và phân tích dữ liệu: Hệ thống ngôi nhà thông minh thu thập dữ liệu từ các cảm biến để hiểu rõ hơn về ngôi nhà và thói quen của bạn. Thông tin này giúp tối ưu hóa sử dụng năng lượng, tăng cường bảo mật và nâng cao trải nghiệm của bạn. Công nghệ tiên tiến như học máy, có thể dự đoán các kịch bản và đưa ra quyết định.
6. Truy cập từ xa: Ưu điểm chính của ngôi nhà thông minh là ở khả năng kiểm soát mọi thứ từ mọi nơi thông qua mạng internet. Cho dù đang ở nơi làm việc hay đang đi nghỉ, bạn có thể sử dụng điện thoại của mình để kiểm tra, điều chỉnh mọi thứ và nhận thông báo theo thời gian thực.

Ưu và nhược điểm của ngôi nhà thông minh

Ưu điểm của ngôi nhà thông minh:

1. Sự tiện lợi: Bằng cách điều khiển từ xa nhiều thiết bị và hệ thống khác nhau thông qua điện thoại thông minh hoặc ra lệnh bằng giọng nói, bạn có thể tự động hóa các tác vụ, điều chỉnh thiết lập và giám sát ngôi nhà của mình từ mọi nơi có kết nối internet. Nhờ vậy, bạn có thể tiết kiệm thời gian và công sức trong việc quản lý các công việc thường ngày trong gia đình.
2. Sử dụng năng lượng hiệu quả: Thiết bị thông minh trong nhà như máy điều nhiệt, hệ thống chiếu sáng và đồ gia dụng, thường có tính năng tiết kiệm năng lượng và khả năng tự động hóa. Bằng cách tối ưu hóa việc sử dụng dựa trên công suất sử dụng, lịch trình và sở thích, ngôi nhà thông minh có thể giúp giảm mức tiêu thụ năng lượng và giảm chi phí hóa đơn điện nước. Khả năng giám sát theo thời gian thực và thông tin chuyên sâu do hệ thống quản lý năng lượng thông minh cung cấp cho phép bạn đưa ra quyết định sáng suốt về việc sử dụng năng lượng của mình.
3. Tăng cường bảo mật: Các hệ thống an ninh của ngôi nhà thông minh cung cấp các tính năng nâng cao như giám sát theo thời gian thực, phát hiện chuyển động và truy cập từ xa. Nhờ có camera thông minh, camera chuông cửa và cảm biến, bạn có thể giám sát tài sản của mình và nhận cảnh báo tức thì trong trường hợp có hoạt động đáng ngờ hoặc xâm phạm bảo mật. Hệ thống báo động và khóa thông minh tích hợp cung cấp thêm các lớp bảo vệ, ngăn kẻ xâm nhập và tăng cường an ninh chung cho ngôi nhà.
4. Khả năng tùy chỉnh và cá nhân hóa: Công nghệ nhà thông minh cho phép bạn tùy chỉnh và cá nhân hóa ở mức độ cao, để phù hợp với sở thích và lối sống cá nhân. Bạn có thể lên lịch, thói quen và kịch bản được tùy chỉnh phù hợp với nhu cầu của mình, cho dù đó là điều chỉnh thiết lập ánh sáng và nhiệt độ, phát nhạc hay điều khiển các thiết bị thông minh. Sự linh hoạt này cho phép bạn tạo không gian sống phù hợp với sở thích của mình.

Nhược điểm của ngôi nhà thông minh:

1. Quan ngại về quyền riêng tư: Các thiết bị của ngôi nhà thông minh sẽ thu thập và xử lý lượng lớn dữ liệu về thói quen, sở thích và hoạt động trong nhà của người dùng. Hiển nhiên là người dùng lo ngại về điều này; theo nghiên cứu do Kaspersky ủy quyền, 56% người dùng nói rằng mối lo ngại chính của họ về bảo mật cho ngôi nhà được kết nối internet là các thiết bị thông minh như camera giám sát trẻ em và thú cưng có thể bị tấn công hoặc sử dụng để theo dõi họ. Đây không phải là mối lo vô căn cứ – nếu không được bảo vệ đầy đủ, dữ liệu do các thiết bị này thu thập có thể dễ bị vi phạm quyền riêng tư và lạm dụng. Những lo ngại về việc truy cập trái phép thông tin nhạy cảm, rò rỉ dữ liệu và giám sát an ninh đã làm tăng hoài nghi về quyền riêng tư xung quanh công nghệ của ngôi nhà thông minh, thúc đẩy các yêu cầu về các quy định chặt chẽ hơn và các biện pháp an ninh được tăng cường.
2. Rủi ro về bảo mật mạng: Ngôi nhà thông minh phải đối mặt với nhiều mối đe dọa khác nhau, bao gồm cả hack, phần mềm độc hại, lừa đảo, tấn công DDoS, botnet IoT và các cuộc tấn công trung gian. Số lượng thiết bị được kết nối và cảm biến ngày càng nhiều, làm gia tăng bề mặt tấn công, khiến ngôi nhà thông minh dễ bị xâm nhập và bị xâm phạm dữ liệu. Các lỗ hổng bảo mật phổ biến như mật khẩu yếu, mạng Wi-Fi không bảo mật và phần mềm lỗi thời bị tin tặc khai thác để truy cập trái phép các thiết bị ngôi nhà thông minh và dữ liệu nhạy cảm. Kẻ tấn công cũng có thể xâm nhập các thiết bị ngôi nhà thông minh để đưa các thiết bị này vào mạng botnet nhằm thực hiện các cuộc tấn công DDoS hoặc chặn thông tin liên lạc thông qua các cuộc tấn công trung gian, gây ra rủi ro nghiêm trọng về bảo mật và quyền riêng tư. Nghiên cứu của Kaspersky cho thấy có hơn 1,5 tỷ cuộc tấn công mạng trên các thiết bị thông minh trên toàn thế giới trong nửa đầu năm 2021, vì vậy đây không phải là mối lo ngại nhỏ và khi số lượng thiết bị thông minh và ngôi nhà thông minh tăng lên, chắc chắn sẽ có các cuộc tấn công từ những kẻ xấu tìm cách lợi dụng.
3. Sự phức tạp và các vấn đề về tương thích: Việc thiết lập và cấu hình hệ thống ngôi nhà thông minh có thể phức tạp, đặc biệt đối với người dùng không am hiểu về công nghệ. Có thể phát sinh các vấn đề về khả năng tương thích giữa các thiết bị và nền tảng, khiến bạn cảm thấy thất vọng và bất tiện. Việc quản lý nhiều ứng dụng và giao diện cho các thiết bị khác nhau có thể phức tạp và gây bối rối, làm giảm trải nghiệm liền mạch mà công nghệ nhà thông minh hứa hẹn.
4. Độ tin cậy và sự phụ thuộc vào khả năng kết nối: Các thiết bị của ngôi nhà thông minh chủ yếu dựa vào kết nối internet và các giao thức liên lạc để hoạt động hiệu quả. Trong trường hợp mất mạng, trục trặc kỹ thuật hoặc gián đoạn dịch vụ, độ tin cậy của hệ thống ngôi nhà thông minh có thể bị ảnh hưởng, làm gián đoạn chức năng và gây bất tiện cho người dùng. Sự phụ thuộc vào máy chủ và dịch vụ đám mây của bên thứ ba tạo ra một điểm hạn chế khác và gây lo ngại về tính khả dụng và bảo mật dữ liệu.
5. Chi phí: Một trong những rào cản chính ngăn cản áp dụng công nghệ ngôi nhà thông minh là chi phí trả trước để mua thiết bị và chi phí lắp đặt. Các thiết bị của ngôi nhà thông minh có xu hướng đắt hơn so với các thiết bị truyền thống, khiến chi phí có thể tăng lên nhanh chóng, đặc biệt là khi trang bị cho toàn bộ ngôi nhà với nhiều thiết bị và hệ thống. Phí thuê bao cho các dịch vụ đám mây và các tính năng cao cấp có thể làm tăng thêm chi phí chung để duy trì hệ sinh thái của ngôi nhà thông minh.

Bảo mật cho ngôi nhà thông minh của bạn

Mặc dù công nghệ ngôi nhà thông minh mang lại nhiều lợi ích khác nhau nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro an ninh mạng mới. Các khuyến nghị để tăng cường bảo mật cho ngôi nhà thông minh bao gồm:

• Bảo mật cho mạng Wi-Fi của bạn: Mạng Wi-Fi có vai trò then chốt trong ngôi nhà thông minh của bạn. Hãy đảm bảo rằng mạng được bảo mật bằng cách sử dụng mật khẩu mạnh, duy nhất và bật Mã hóa WPA2 hoặc WPA3.
• Cập nhật thường xuyên: Luôn cập nhật tất cả các thiết bị thông minh của bạn và các ứng dụng liên quan của những thiết bị đó bằng các bản cập nhật firmware và phần mềm mới nhất. Những bản cập nhật này thường chứa các bản vá bảo mật, nhằm khắc phục các lỗ hổng bảo mật đã biết.
• Sử dụng mật khẩu mạnh: Khi thiết lập tài khoản cho các thiết bị thông minh trong nhà của bạn, hãy sử dụng mật khẩu mạnh, duy nhất để ngăn truy cập trái phép. Hãy cân nhắc sử dụng trình quản lý mật khẩu để tạo và lưu trữ mật khẩu phức tạp một cách bảo mật.
• Bật xác thực hai yếu tố (2FA): Bất cứ khi nào có thể, hãy bật xác thực hai yếu tố cho tài khoản ngôi nhà thông minh của bạn. Làm vậy sẽ bổ sung thêm một lớp bảo mật bằng cách yêu cầu hình thức xác minh thứ hai như mã được gửi đến điện thoại thông minh của bạn, ngoài mật khẩu của bạn.
• Phân đoạn mạng của bạn: Hãy cân nhắc việc thiết lập các phân đoạn mạng riêng biệt cho các thiết bị thông minh trong nhà và các thiết bị khác như máy tính và điện thoại thông minh. Làm vậy có thể giúp ngăn các hành vi xâm nhập bảo mật tiềm ẩn và ngăn truy cập trái phép dữ liệu nhạy cảm.
• Xem lại quyền của ứng dụng: Khi cài đặt ứng dụng cho thiết bị ngôi nhà thông minh của bạn, hãy xem xét cẩn thận các quyền mà chúng yêu cầu. Chỉ cấp quyền truy cập dữ liệu và tính năng cần thiết để ứng dụng hoạt động bình thường.
• Giám sát mạng của bạn: Theo dõi lưu lượng truy cập mạng của bạn để phát hiện bất kỳ hoạt động bất thường hoặc đáng ngờ. Cân nhắc việc sử dụng các công cụ hoặc dịch vụ giám sát mạng để giúp phát hiện và ngăn các mối đe dọa trên mạng.
• Bảo mật quyền truy cập vật lý: Đừng xem nhẹ tầm quan trọng của bảo mật vật lý đối với các thiết bị ngôi nhà thông minh của bạn. Đảm bảo chúng được cài đặt một cách bảo mật và cân nhắc sử dụng các biện pháp bảo mật vật lý bổ sung, như sử dụng khóa hoặc camera an ninh, đối với bất kỳ thiết bị nào có thể truy cập vật lý từ bên ngoài ngôi nhà của bạn.
• Thường xuyên xem lại và cập nhật thiết lập: Định kỳ xem lại thiết lập và cấu hình của thiết bị ngôi nhà thông minh của bạn để đảm bảo chúng được tối ưu hóa về mặt bảo mật. Tắt mọi tính năng hoặc dịch vụ không cần thiết, có thể gây rủi ro cho quyền riêng tư hoặc bảo mật của bạn.
• Cân nhắc những gì bạn cần: Trước khi thêm thiết bị thông minh mới vào mạng gia đình, hãy cân nhắc xem bạn có thực sự cần chúng hay không và liệu chúng có phù hợp với các ưu tiên bảo mật của bạn hay không. Việc thêm các thiết bị không cần thiết sẽ làm tăng bề mặt tấn công tiềm ẩn và có thể gây ra các rủi ro bảo mật khác.

Bằng cách làm theo những đề xuất này và luôn cảnh giác, bạn có thể tận hưởng những lợi ích của ngôi nhà thông minh, đồng thời giảm thiểu rủi ro về đe dọa bảo mật mạng. Lưu ý rằng bảo vệ ngôi nhà thông minh là một nhiệm vụ liên tục, vì vậy hãy cập nhật thông tin và thực hiện các biện pháp chủ động để đảm bảo an toàn và bảo mật cho ngôi nhà và dữ liệu của bạn.

Cách Kaspersky có thể bảo mật cho thiết bị thông minh của bạn

Kaspersky Premium cung cấp các giải pháp bảo mật cho người tiêu dùng, bao gồm tính năng giám sát và bảo mật mạng Wi-Fi gia đình, cho các thiết bị được kết nối của bạn.

Giám sát ngôinhà thông minh có tính năng Kiểm tra bảo mật Wi-Fi sẽ quét mạng Wi-Fi gia đình của bạn, cảnh báo cho bạn nếu thiết lập bảo mật của mạng yếu hoặc nếu có các cổng mở, cho phép truy cập trái phép mạng Wi-Fi hoặc các thiết bị của ngôi nhà thông minh.

Ngoài ra, Kaspersky Premium còn cung cấp các công cụ, dù không liên quan trực tiếp đến bảo mật mạng, nhưng vẫn nâng cao hiệu năng và bảo vệ các thiết bị được kết nối của bạn:

• Công cụ phân tích Wi-Fi sẽ quét các mạng không dây lân cận, giúp bạn chọn kênh ít mật độ nhất để có chất lượng kết nối tốt hơn.
• VPN dành cho bộ định tuyến sẽ mã hóa tất cả lưu lượng truy cập đi qua bộ định tuyến, cung cấp khả năng bảo vệ toàn diện cho tất cả các thiết bị được kết nối với Wi-Fi của bạn. Tính năng này đặc biệt quan trọng đối với các thiết bị IoT có thể thiếu tính năng bảo mật tích hợp. Tính năng này đảm bảo các hoạt động trực tuyến của bạn luôn ở chế độ riêng tư và được bảo vệ trước các mối đe dọa từ bên ngoài. Chưa hết, VPN còn cho phép bạn truy cập nội dung trên TV thông minh, cho phép bạn phát trực tuyến chương trình, phim và dịch vụ không có sẵn ở khu vực của bạn.

Hơn nữa, Kaspersky Premium còn cung cấp tính năng bảo vệ chống virus và phần mềm độc hại cho tất cả các thiết bị được kết nối của bạn: điện thoại thông minh, máy tính và đồ gia dụng thông minh.

Sản phẩm cũng bao gồm các tính năng như kiểm soát người dùng, công cụ tối ưu hóa thiết bị và bảo vệ danh tính, đảm bảo khả năng bảo mật toàn diện cho thiết bị, dữ liệu cá nhân của bạn và giúp bạn yên tâm hơn.

Câu hỏi thường gặp về ngôi nhà thông minh và bảo mật cho nhà thông minh

Thiết bị của ngôi nhà thông minh có thể làm được những gì?

Các thiết bị của ngôi nhà thông minh cung cấp nhiều chức năng nhằm tăng sự tiện lợi, thoải mái và bảo mật trong ngôi nhà. Các thiết bị của ngôi nhà thông minh có thể kiểm soát các khâu khác nhau trong ngôi nhà của bạn như ánh sáng, nhiệt độ, hệ thống giải trí, camera an ninh, khóa cửa, thiết bị nhà bếp và thậm chí cả khay ăn cho thú cưng. Với những tiện ích này, bạn có thể thiết lập mọi thứ để các tác vụ diễn ra tự động, giám sát ngôi nhà của bạn khi bạn đi vắng và điều chỉnh thiết lập để phù hợp với lối sống của bạn.

Những lợi ích và vấn đề tiềm ẩn của một ngôi nhà thông minh là gì?

Công nghệ ngôi nhà thông minh có rất nhiều ưu điểm. Công nghệ này giúp cuộc sống dễ dàng hơn bằng cách cho phép bạn điều khiển và tự động hóa các thiết bị từ xa, giúp tiết kiệm thời gian và năng lượng. Các thiết bị này cũng có thể tăng cường bảo mật nhờ vào những tính năng như giám sát và cảnh báo từ xa. Ngoài ra, chúng có thể mang lại sự thoải mái và thuận tiện cho ngôi nhà của bạn. Nhưng cũng có những hạn chế mà bạn cần cân nhắc. Có thể phát sinh các vấn đề về quyền riêng tư từ việc thu thập dữ liệu, có thể có các vấn đề về khả năng tương thích giữa các thiết bị và hệ thống khác nhau, có thể có nguy cơ xảy ra các mối đe dọa an ninh mạng nếu bạn không bảo mật thiết lập của mình đúng cách.

Tại sao việc sở hữu một ngôi nhà thông minh lại quan trọng?

Ngôi nhà thông minh rất quan trọng bởi vì nó mang lại các lợi ích về sự tiện lợi, hiệu quả và bảo mật. Với khả năng điều khiển và giám sát từ xa các phần khác nhau trong ngôi nhà, bạn có thể cảm thấy sự thoải mái và yên tâm hơn. Thiết bị của nhà thông minh có thể góp phần tiết kiệm năng lượng và giảm chi phí về lâu dài. Chúng cũng có thể tăng cường bảo mật cho ngôi nhà nhờ khả năng giám sát và cảnh báo theo thời gian thực về những rủi ro tiềm ẩn.

Tôi có cần ngôi nhà thông minh không?

Việc bạn có cần ngôi nhà thông minh hay không phụ thuộc vào sở thích, lối sống và các ưu tiên của bạn. Ngôi nhà thông minh là thứ đáng để bạn cân nhắc nếu bạn coi trọng sự tiện lợi, hiệu quả và an ninh. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải cân nhắc giữa lợi ích với chi phí tiềm ẩn và sự phức tạp liên quan đến việc thiết lập và duy trì hệ thống ngôi nhà thông minh. Sau cùng thì quyết định đầu tư vào công nghệ ngôi nhà thông minh sẽ phụ thuộc vào nhu cầu và mục tiêu cụ thể của bạn.

Hệ thống ngôi nhà thông minh có thể bị hack không?

Các thiết bị của ngôi nhà thông minh dễ bị tấn công giống như bất kỳ hệ thống được kết nối nào, nếu không được bảo mật đúng cách. Tin tặc có thể khai thác các lỗ hổng trong thiết bị hoặc trong mạng để truy cập trái phép, có khả năng xâm phạm quyền riêng tư và bảo mật của bạn. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng những kinh nghiệp hay nhất như sử dụng mật khẩu mạnh, cập nhật thiết bị và bảo mật mạng, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ bị hack và bảo vệ ngôi nhà thông minh của mình trước các mối đe dọa trên mạng.

Có những thiết bị ngôi nhà thông minh phổ biến nhất nào?

Một số thiết bị ngôi nhà thông minh phổ biến nhất bao gồm loa thông minh (ví dụ: Amazon Echo, Google Home), bộ điều nhiệt thông minh (ví dụ: Nest, Ecobee), hệ thống chiếu sáng thông minh (ví dụ: Philips Hue, LIFX), camera an ninh thông minh (ví dụ: Ring, Arlo), khóa cửa thông minh (ví dụ: August, Schlage) và phích cắm thông minh (ví dụ: TP-Link, Wemo). Những thiết bị này cung cấp nhiều chức năng và bạn có thể được tích hợp để tạo ra một hệ thống ngôi nhà thông minh hoàn chỉnh, phù hợp theo nhu cầu của mình.

Đọc thêm:

• Bảo mật cho internet vạn vật trong ngôi nhà thông minh
• Ngôi nhà thông minh của bạn an toàn như thế nào?
• TV thông minh của bạn có đang theo dõi bạn không?
• Cách thiết lập mạng gia đình bảo mật

Các sản phẩm và dịch vụ liên quan:

• Kaspersky Premium – Chi tiết về sản phẩm
• Tải xuống bản dùng thử miễn phí Kaspersky Antivirus Premium